Walvisskelet

Het grootste object in de collectie van het Universiteitsmuseum is het skelet van de gewone vinvis. In december 1899 haalde professor Hubrecht het walvisskelet binnen om tentoon te stellen in het Zoölogisch Museum van de Universiteit Utrecht.

Dit skelet is afkomstig van een op 1 december 1899 gestrande walvis (de gewone vinvis) op het strand van Loosduinen. Het gestrande exemplaar had met zo’n 21 meter een respectabele lengte. Gewone vinvissen kunnen 27 meter lang worden.

Walvis grootte
De gewone vinvis in vergelijking met een mens

Normaal gesproken was het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie in Leiden (RMNH), nu beter bekend als het Naturalis, er als eerste bij om een dergelijk zeldzame vondst in de collectie op te nemen. Echter, de directeur in Leiden was op expeditie in Indonesië en vanuit Leiden werd er niets ondernomen.

Professor Hubrecht

De Utrechtse hoogleraar dierkunde prof. A.A.W. Hubrecht was wel op de hoogte van de stranding en zag in de walvis een mooie aanwinst voor het Zoölogisch Museum. Hij kreeg toestemming om het skelet te prepareren. Het uitgebeende skelet werd naar Utrecht vervoerd en na verdere behandeling in 1902 opgesteld in het Zoölogisch Museum.

Op de paar foto’s van het skelet in het museum die bekend zijn uit die tijd, ontbreekt de schedel. Naar alle waarschijnlijkheid is het skelet nooit volledig in het museum te zien geweest. Wel is de schedel los van het skelet geëxposeerd.

21 meter lange vinsvis

De aandacht binnen de biologie verschoof in het begin van de 20e eeuw steeds meer naar experimenteel onderzoek. Hierdoor werd de collectie van het Zoölogisch Museum gaandeweg minder gebruikt bij het onderwijs. Dit in combinatie met ruimtegebrek zorgde ervoor dat er voor de 21 meter lange vinvis geen plaats meer was.

Naar men zegt is het skelet in de jaren ’50 geruild voor een vloeistofpreparaat van een stekelbaarsje (!) met het Zoölogisch museum van de UvA, waarna het vervolgens in het onderwijsmuseum in Den Haag (nu Museon) terecht kwam. In de jaren ’80 is het skelet echter weer teruggekeerd naar Utrecht. Het gesleep met de botten en gebrekkig onderhoud had echter zijn sporen nagelaten.

In 2002 is besloten om dit unieke skelet te restaureren. In september 2007 en januari 2009 is het walvisskelet in twee fases teruggekeerd naar het depot van het Universiteitsmuseum, waar het nu in delen ligt opgeslagen in het depot. Er is op dit moment helaas geen ruimte om de walvis in zijn volle omvang op te stellen, maar in de toekomst wil het Universiteitsmuseum hem wel meer naar buiten gaan brengen.

Terug