Microscopen en wetenschap: het lijkt een logische combinatie. Maar zo dacht men er niet altijd over.
Boekenwijsheid
Het was revolutionair dat rond 1845 in Utrecht een microscooppracticum op het programma stond voor studenten natuurwetenschappen. Het nut van microscopisch onderzoek was nog zeker niet vanzelfsprekend in de negentiende eeuw. Eerder betekende wetenschap boekenwijsheid. Daar kwam bij dat de werking en betrouwbaarheid van de eenvoudigere microscopen beperkt was. Goede vergrotingen van de preparaten konden nauwelijks worden bereikt. Ook liet de nauwkeurigheid te wensen over met tegenstrijdige waarnemingen tot gevolg.
Voortrekker
Hoogleraar Pieter Harting (1812-1885) had echter al sinds zijn jeugd veel ervaring met het instrument. Door zijn overtuiging over de grote waarde van het instrument was Harting een voortrekker op het gebied van het microscopisch onderwijs en onderzoek.
Liefde voor ‘het microscoop’
Mede door de warme belangstelling van Harting voor alles wat met ‘het microscoop’ te maken had, bezit het Universiteitsmuseum een unieke collectie microscopie. De verzameling van 390 microscopen en 800 bijbehorende attributen is zowel door omvang als kwaliteit een bijzondere collectie in de wereld. De Utrechtse collectie loopt van een originele Van Leeuwenhoek microscoop uit de zeventiende eeuw tot de modernere fasecontrastmicroscopen.
