Zeker tien miljoen mensen dragen een bril. Het is een alledaags voorwerp dat als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Professor Weve (1888-1962), hoogleraar oogheelkunde in Utrecht raakte gefascineerd door dit hulpmiddel. Hij stelde een collectie van ruim zevenhonderd brillen samen die als zeer bijzonder kan gelden doordat ze de geschiedenis van de bril goed weergeven.
Brillen vanaf de zestiende eeuw
De grote diversiteit in deze collectie geeft een overzicht van brillen vanaf de zestiende eeuw tot in het midden van de twintigste eeuw. Niet alleen een montuur is interessant om te bestuderen; zij is immers sterk aan mode onderhevig, maar vooral de glazen in de bril zijn onderwerp van een studie.
Waterbol
Wanneer precies de bril is uitgevonden is onbekend. In de oudheid maakten mensen gebruik van natuurlijke materialen om hun zicht te verbeteren, zo werden bijvoorbeeld beelden vergroot door via een bol gevuld met water te kijken.
Van de in de hand naar op de neus
In de westerse wereld ziet men de bril voor het eerst in de veertiende eeuw afgebeeld. Na de uitvinding van de boekdrukkunst steeg de vraag naar een brillen. Het lezen bij het spaarzame licht van een kaars kostten de meesten veel moeite. De bril werd aanvankelijk nog in de hand vastgehouden, maar al spoedig werd getracht de bril op de neus te zetten. Hoewel dit lange tijd gebruikelijk was, bleek dit niet zo’n succes.
Monocles en lorgnetten
In de 18e eeuw kwamen de pootjes aan de bril, eerst korte die direct op het slaapbeen rustten, later langere die onder de pruik gestoken konden worden. Veel variaties zijn sindsdien bedacht. Een monocle, die een oog vastgeklemd werd, speciaal voor de mannen, of de scharen bril of de lorgnetten voor de dames.
Brillen slijpen
Het slijpen van de lenzen diende zeer nauwkeurig te gebeuren. Vanaf de zeventiende eeuw ontstond er een grotere vaardigheid hierin. Maar het aanmeten van een bril was nog steeds proefondervindelijk: net zo lang proberen totdat men de juiste sterkte had gevonden.
Internationale maateenheid
De sterkte van de lenzen werd gedurende de achttiende en het grootste deel van de negentiende eeuw met een cijfer uitgedrukt. In 1875 werd een internationale maateenheid van lenzen geïntroduceerd: een dioptrie. Dit is het omgekeerde brandpuntafstand van de lens in meters.
