Kleurenblindheid, de werking van het het oog en oogbewegingen: in Utrecht was veel belangstelling voor oogheelkunde. Franciscus Donders (1818-1889) was één van de pioniers met zijn wet van Donders.
Zien in de geneeskunde
In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam er binnen de geneeskunde steeds meer belangstelling voor het zien en problemen daarbij. Aan de Universiteit Utrecht ontstonden ‘specialisten’ die het vakgebied van de oogheelkunde ontwikkelden.
Ooglijdersgasthuis
Franciscus Donders (1818-1889) en Herman Snellen sr. waren de pioniers in Utrecht. Door de concentratie van patiënten in het nieuw opgezette Ooglijdersgasthuis waren zij in staat veel onderzoek te doen aan gezichtsstoornissen. Donders onderzocht de werking van het oog, oogbewegingen, het stereozien en kleurenblindheid.
Wet van Donders
Donders’ resultaten van zijn onderzoek naar de oogbewegingen en naar het beeld dat bij oogbewegingen ontstaat zijn bekend gebleven als de Wet van Donders. De oogbewegingen werden aan de studenten uitgelegd met een prachtig onderwijsmodel van de Duitse Christiaan Ruete van rond 1860, een ophthalmotroop. De palmhouten oogbollen op het apparaat konden met oogspieren, weergeven door gekleurde draden, bewogen worden. Het ontstane beeld bij de bewegingen werd op matglas zichtbaar voor de studenten.
Ernstig treinongeval
Een andere specialiteit van Donders was kleurenblindheid. Aanleiding was een ernstig treinongeval in Zweden in 1875. De twee betrokken machinisten gaven na het ongeval beiden aan dat hun kleursein op veilig had gestaan. Een van de machinisten moet het rode sein verkeerd gezien hebben. Donders ontwierp na dit ongeval tests voor kleurenblindheid. Deze werden internationaal geaccepteerd. De tests werden voor elke beginnende machinist verplicht gesteld, zodat het zeker was dat treinbestuurders in de toekomst rood en groen uit elkaar konden houden.
